Dit artikel kan affiliate linkjes bevatten. Dit betekent dat wij een kleine bijdrage kunnen ontvangen voor boeken die je koopt via de links die we delen in dit artikel, zonder dat dit van invloed is op jou als lezer.
Als je gaat zoeken naar toffe Japanse boeken, zoals we hebben gedaan voor het artikel Reizen in Boeken: Japan, kom je al snel veel boeken tegen over katten. In ons artikel raadden we al twee kattenboeken aan, maar er zijn nog veel meer populaire kattenboeken van Japanse bodem verschenen in Nederlandse vertaling.
Maar hoe komt dit? Zijn Japanners zo gek van katten dat er ontzettend veel boeken over de pluizige beestjes uitgegeven worden, of zijn het juist de Nederlanders die fan zijn van katten, en worden er daarom vooral veel kattenboeken vertaald? Of misschien doen ze het gewoon goed op de markt? Literaire Reizen zocht het uit.
Japanse boeken over katten
Laten we eerst eens een aantal kattenboeken bekijken:
Als katten van de wereld verdwijnen van Genki Kawamura. Dit boek gaat over wat er belangrijk is in het leven.
Het verhaal van de kat die boeken wilde redden, een boek dat vooral gaat over hoe belangrijk boeken zijn, maar waarin de kat wel een erg belangrijke rol speelt.
Reisverslag van een kat van Hiro Arikawa gaat over een kat, met tegelijkertijd als belangrijk onderwerp de kleine dingen in het leven.
Van dezelfde auteur verscheen ook de kat die bleef, over het leven van de mens en zijn geliefde huisdier.
Zij en haar kat van Makoto Shinkai en Naruki Nagakawa, over vrouwen in de Japanse maatschappij.
De Kat van Takashi Hiraide, over een kat die twee mensen die uit elkaar aan het groeien zijn, weer terug bij elkaar brengt.
Zo al snel een handjevol Japanse boeken over katten. In ieder boek speelt de kat een belangrijke rol in het verhaal, maar de boeken op zichzelf gaan over bredere onderwerpen: namelijk de maatschappij, het leven of geluk.
Het symbool van de kat in Japanse folklore
Katten zijn, volgens Japanse folklore, een symbool van geluk en bescherming. Iedereen kent de beeldjes van dikke katten wel die je vaak in Japanse restaurants tegenkomt: de Maneki Neko. Een witte, zittende kat die een pootje omhoog houdt. Deze brengt geluk als hij zijn rechterpootje omhoog houdt, of verwelkomt gasten als het zijn linkerpootje is.
Het verhaal van de Maneki Neko luidt dat een man onder een boom stond toen hij zag dat er een kat naar hem zwaaide. De kat intrigeerde hem, en de man liep ernaartoe. Op dat moment sloeg de bliksem in de boom. De wenkende kat had de man gered.
Japanse vertalingen
Katten hebben dus een belangrijke rol in de Japanse cultuur. Het is lastig te onderzoeken hoeveel boeken over katten er jaarlijks worden gepubliceerd in Japan, maar we kunnen wel inzien hoeveel boeken er worden vertaald. Volgens allesoverboekenenschrijvers worden er jaarlijks gemiddeld zo’n 10 Japanse boeken vertaald naar het Nederlands. Dat is helemaal niet veel, zeker als je ervan uitgaat dat er ook een handjevol bekende Japanse auteurs zijn die vrij standaard naar het Engels worden vertaald, zoals Murakami. Slechts een klein deel van die vertaalde boeken gaat over katten. Het is dus niet zo dat er vooral boeken over katten worden vertaald van het Japans naar het Nederlands.
Nog veel minder vaak gebeurt het dat er Nederlandse boeken vertaald worden naar het Japans. Nederlands is ook een klein taaltje en er zijn niet veel vertalers. Volgens een artikel in het parool zijn het vooral de Nederlandse kinderboeken die het goed doen in Japan, zoals Nijntje. In een aflevering van de Grote Vriendelijke Podcast (Aflevering 90) ging het ook over vertalingen, vanwege de kinderboekenbeurs in Bologna. Een van de populairste Nederlandse boeken in Japan? Minoes!
Katten zijn dus erg belangrijk voor de Japanse cultuur en het is niet gek dat er dan ook zoveel boeken over katten verschijnen. Dat ze vertaald worden, is ook niet gek, want ook Nederlanders zijn dol op deze harige viervoeters: ruim 23% van de Nederlandse huishoudens heeft een kat, slechts 18% heeft een hond.
Het is een beetje een en/en verhaal. Zowel Japanners als Nederlanders zijn gek op katten. En dat is ook helemaal niet zo gek, als je het aan ons vraagt!